TURMMUSIK – MUZYKA
Z GDAŃSKICH WIEŻ
/27.07-10.08.2023/
Tubicinatores Gedanenses
& carillon
czwartki: 27.07, 3.08, 10.08
- godz. 17:30 – wieża kościoła św. Katarzyny
- godz. 18:45 – wieża kościoła św. Jana
- godz. 20:00 – Ratusz Głównego Miasta
Na trzech gdańskich wieżach zagra zespół Tubicinatores Gedanseses – na dwóch z nich z towarzyszeniem carillonów. Podczas 20-minutowych koncertów wykonane zostaną dawne utwory z repertuaru gdańskiego i europejskiego. Artyści – poza oczywiście carillonistką – zagrają na instrumentach historycznych – trąbkach naturalnych i perkusji. Muzycy będą ubrani w kostiumy z epoki, a przejściom między wieżami towarzyszyć będzie kilkuosobowa grupa rekonstrukcyjna odzwierciedlająca mieszczańskie postaci z XVIII wieku. Krzykacz miejski będzie zapraszał przechodniów na koncerty, opowiadając o ich tradycji.
Gdańsk jest jedynym miastem w Polsce, gdzie wykonanie takich koncertów jest możliwe – tylko tutaj mamy trzy piękne, koncertowe carillony, czyli zespoły dzwonów wieżowych, na których gra się za pomocą specjalnej klawiatury. Znajdują się one na wieżach kościoła św. Katarzyny oraz Ratusza Głównego Miasta. Trzeci carillon jest instrumentem mobilnym i znajduje się na zabytkowej ciężarówce.
Parę słów o historii gdańskiego muzykowania wieżowego: Piszczkowie wieżowi (Turmpfeifer) muzykowali z gdańskich wież już w XV wieku. Byli to zaprzysiężeni strażnicy miejscy zrzeszeni w cechu o nazwie Turmpfeiferdienst (urząd piszczków miejskich). Grali oni na wieżach kościoła NMP i św. Katarzyny. W końcu XVI wieku dołączył do nich trzeci piszczek, grający na wieży kościoła św. Jana. Obowiązkiem ich było ostrzeganie, witanie fanfarami dostojnych gości i ogłaszanie godzin zamknięcia bram miasta. Dodatkowo piszczkowie na wieży kościoła św. Katarzyny co pół godziny grali krótkie hejnały, a co godzinę dłuższą melodię – prawdopodobnie były to pieśni religijne. Ponadto w pogodne dni niedzielne i święta mieli przygrywać na wieży kościoła.
Proste sygnały piszczków przekształciły się szybko w bardziej kunsztowną muzykę, zwaną Turmmusik. Zadaniem muzyków było spełnianie funkcji heroldów i towarzyszenie poselstwom, a także odtrąbianie edyktów i postanowień Rady Miejskiej. Uczestniczyli oni również, już jako trębacze polowi, w wyprawach wojennych. Ponadto od połowy XVI wieku obowiązywał ich udział w nabożeństwach w kościele NMP oraz gra na wieży ratuszowej dwa razy dziennie z wyjątkiem piątku, od wiosny do św. Marcina (11.11). Od połowy XVI wieku poza graniem na wieży strażnicy sprawowali muzyczną służbę na chórze kościelnym.
Co najmniej od połowy XIX wieku na wieży kościoła św. Katarzyny muzykom wieżowym towarzyszyć zaczął carillon, którego historia w tej wieży sięga 1738 roku.
Zapraszamy na muzyczny powrót do dawnego Gdańska!
Teledysk do utworu Thunderstruck z repertuaru zespołu AC/DC:
